Skrzypek (Lactarius vellereus)
Systematyka:- Zakład: Basidiomycota (Basidiomycetes)
- Podobszar: Agaricomycotina (Agaricomycetes)
- Klasa: Agaricomycetes (Agaricomycetes)
- Podklasa: Incertae sedis (nieokreślona)
- Zamówienie: Russulales
- Rodzina: Russulaceae (Russula)
- Rodzaj: Lactarius (Miller)
- Gatunek: Lactarius vellereus (skrzypce)
Inne nazwy:
Filcowa pierś
- Skripun
- Skrzypienie
- Wilczomlecz
- Skrobaczka do mleka
- Suchy cukier
Skrzypce ( łac. Lactarius vellereus ) to grzyb z rodzaju Millechnik (łac. Lactarius) z rodziny Russula (łac. Russulaceae).
Skrypitza tworzy mikoryzę z drzewami liściastymi i iglastymi, często z brzozą. W lasach iglastych i liściastych, zwykle w grupach.
Sezon - lato-jesień.
Głowica skrzypce ∅ 8-26 cm, mięsiste , Dense , pierwsze wypukłości , po czym w kształcie lejka , przy czym krawędzie u młodych grzybów wygięte, a następnie otwarty i faliste. Skóra jest biała, cała pokryta białym włosem, a noga - 5-8 cm wysokości, ∅ 2-5 cm, mocna, gruba i gęsta, biała. Biała czapka nabiera żółtawego, a następnie czerwonawo-brązowego odcienia z plamami ochry. Talerze są zielonkawe lub żółtawe, czasem z plamami ochry.
Płytki są białawe, o szerokości 0,4-0,7 cm, raczej rzadkie, nie szerokie, przeplatane krótkimi płytkami, mniej więcej opadającymi wzdłuż łodygi. Zarodniki są białe, cylindryczne.
Noga skrzypiec ma 5-8 cm wysokości, - 2-5 cm, mocna, gruba i gęsta, biała. Powierzchnia jest wyczuwalna, podobnie jak górna część nasadki.
Miąższ jest biały, bardzo gęsty, zwarty, ale kruchy, o słabym przyjemnym zapachu i bardzo ostrym smaku. W przerwie wydziela biały mleczny sok, który po wysuszeniu praktycznie nie zmienia koloru. Smak mlecznego soku jest miękki lub lekko gorzki, nie jest ostry.
Zmienność: Biała skuwka skrzypiec nabiera żółtawego, a następnie czerwonawo-brązowego odcienia z plamami ochry. Talerze są zielonkawe lub żółtawe, czasem z plamami ochry.
Skrzypce mają brata bliźniaka - mleczarza Bertillona Lactarius bertillonii, wizualnie nie do odróżnienia. Różnica polega tylko na smaku mlecznego soku: w skrzypcach jest miękki, czasem tylko lekko cierpki, podczas gdy u mleczarza Bertillona jest bardzo ostry. Oczywiście sok mleczny trzeba dokładnie oddzielić od miąższu w celu „degustacji”: miąższ obu rodzajów jest bardzo ostry. Do identyfikacji można również użyć roztworu wodorotlenku potasu (KOH): pod jego wpływem mleczny sok L. bertillonii żółknie, a następnie pomarańczowo, a skrzypce takiej reakcji nie mają.
Różni się od papryki (Lactarius piperatus) rzadszymi talerzami.
Jadalny po soleniu po namoczeniu.